Zoeken

Welkom terug in de Hunze, orchidee


Wie vorig jaar in juni langs het LOFAR-gebied wandelde heeft het misschien gezien: Zeeën orchideeën. Niet de kamerplant die je vergeet water te geven en die dan ieder jaar toch weer gaat bloeien, maar de wilde variant. Een fantastische ontwikkeling, vindt ecoloog bij de provincie Drenthe, en autoriteit op het gebied van orchideeën, Hans Dekker. “De orchidee is een indicator voor de kwaliteit van het natuurgebied.”

LOFAR ligt tussen Exloo en Buinerveen en is zo’n tien jaar geleden heringericht. “We hadden in die tijd wel verwachtingen voor de natuur, maar pas na een paar jaar kan je zien of de maatregelen succesvol zijn”, vertelt Dekker. “Orchideeën houden van een voedselarme grond, met veel mineraalrijk kwelwater. Binnen drie jaar na de herinrichting bloeiden de eerste orchideeën al in het gebied. Dat is precies de tijd die ze nodig hebben om van zaailing tot bloem te komen. Inmiddels bloeien er hele zeeën en hebben ze zich als een olievlek over een groot deel van het gebied verspreidt.”

Gigantisch, woest, prachtig landschap

Dekker bezoekt het LOFAR-gebied ieder seizoen. Hij bekijkt de soorten, fotografeert, en ziet hoe het gebied in de loop van de jaren verandert. Hij is geen onbekende in het Hunzedal. “Ik ben geboren in Buinen en was al vroeg geïnteresseerd in de natuur. Als kind zat ik al op het dak met een telescoop vogels te bestuderen.” Door een natuurgidsje kwam hij erachter dat er een klein natuurgebied bij hem in de buurt lag: het Uilenbroeklandje. “Daar heb ik als tiener mijn eerste orchideeën gezien. Ik had geen idee wat voor bloemen het waren, maar daar, op die plek, ging het hele Hunzedal als een boek voor me open. Ik besefte me daar wat voor een gigantisch woest, prachtig landschap het Hunzedal moest zijn geweest en hoe weinig er nog maar van over was.”

Toen Dekker zich meer ging verdiepen in orchideeën, kwam hij een lijst tegen van een meneer Vuyck, die in 1907 de planten op de plek van het LOFAR-gebied had genoteerd. “In zijn lijst stonden verschillende orchideeën. Ecologen kunnen aan dat soort lijsten aflezen hoe een natuurgebied vroeger in elkaar zat en aan de hand daarvan ook bepalen wat er nodig is om het weer in oude staat terug te brengen. Inmiddels bloeien er meerdere soorten orchideeën in LOFAR. De belangrijkste zijn de rietorchis, de gevlekte orchis en de brede orchis. Op de lijst van Vuyk stond ook de veenmosorchis. Dit is een absolute topsoort en onze stip op de horizon. Als die terugkeert naar LOFAR is de natuurkwaliteit echt ontzettend hoog.”

Gevlekte orchis stelt hoogste eisen

Dekkers favoriete orchideeën bloeien nog niet in Drenthe. “Er is een hele reeks orchideeën die op insecten lijkt. Zo heb je de bijenorchis en de spinnenorchis. Dat vind ik de leukste soorten. Ik hoop die ooit nog ergens in Drenthe tegen te komen. In LOFAR vind ik de gevlekte orchis het mooist. Deze stelt van de aanwezige soorten de hoogste eisen aan het milieu en dat was ook de bloem die ik voor het eerst zag toen ik dertien was. Deze soort geeft mij veel informatie over de ontwikkeling van het LOFAR-gebied. Ik ben blij om haar na zoveel jaren weer te verwelkomen in het Hunzedal.

Zelf op zoek naar orchideeën?

Bent u benieuwd naar de orchideeën? Er zijn geen paden dwars door het moeras, maar over de zandweg, aan de westkant van het gebied mag iedereen wandelen. Vanaf daar kunt u de orchideeën zien bloeien. Sommige soorten beginnen nu al met bloeien, maar de meeste zullen half juni in bloei staan. Blijf wel op het pad, want ook al gaat het goed met het gebied, de natuur blijft kwetsbaar.