Van landbouwgrond naar gevarieerd landschap: waar de Hunze begint
Een jaar geleden is het herstel van de Branden afgerond. Vanaf maart 2022 is hier gewerkt aan de herinrichting van het gebied als vochtig tot nat natuurgebied, waardoor nieuwe natuur is ontstaan. Vier weken lang plaatsen we iedere week een artikel over het effect van deze werkzaamheden. Jantinus Dokter, rayonbeheerder bij Stichting het Drentse Landschap, neemt ons mee door het gebied waar hij zelf is opgegroeid. In de artikelen vertelt Jantinus over de nieuwe natuur die in het gebied is ontstaan.
Op de plek waar het Voorste en het Achterste Diep bijeenkomen om de Hunze te vormen, ligt een rechthoekig stuk semi-verhard land. “Dit is de grasverlaatplaats,” legt Jantinus uit. “Op elke hoek van het gebied bevinden die zich. Die zijn er voor het maai- en afvoerbeheer. Boeren konden daar hun maaigras opslaan om later te kunnen gebruiken als veevoer. We gebruiken dit nu zelf voor ons maaigras. Omdat dit gras niet meer geschikt is als veevoer, onder meer vanwege de distels, voeren we het af.”
De stront moet uit de grond
“Vroeger was de grond langs de Hunze allemaal landbouw. De grond werd bemest, dus dan krijg je ontzettend rijke grond. Om er weer natuurgrond van te maken moet je het nodige doen. Als je niks doet, dan blijven die voedingsstoffen in de grond zitten en dat is niet goed voor de variëteit in het landschap. De stront zit bij wijze van spreken nog in de grond. En dan krijg je allemaal dezelfde vegetatie. Wil je een gevarieerd landschap, dan kun je niet alleen het grondwaterpeil verhogen, zoals we hier hebben gedaan, maar dan moet je ook verschralen. Dat betekent simpelweg: maaien en al het voedingsrijke gewas afvoeren, zodat andere gewassen ook een kans krijgen. Je moet dus de stront uit de grond krijgen. Tijdens de uitvoering van de werkzaamheden is trouwens ook de bouwvoor afgegraven om te verschralen.”
De plek waar de Hunze begint
Het Hunzedal bestaat uit verschillende onderdelen, waaronder de bovenlopen van het Voorste en Achterste Diep en de middenloop van de Hunze, die tot aan het Zuidlaardermeer stroomt. Op de plek waar de twee diepen bij elkaar komen, kijken we uit over het water.
Foto: Waar de Hunze begint
“In de loop van de tijd zie je de Hunze verder meanderen: de binnenbochten gaan steeds meer verlopen, dat komt door de zandaanspoeling. In de buitenbochten wordt zand juist meegenomen, dat in de volgende bocht wordt afgezet. Het is constant aan het veranderen. Ook groeit er hier riet langs de Hunze, dat komt door het landbouwwater uit de omgeving. Dat moet ergens naartoe en dat gaat dus hier doorheen.”
Landschapsinrichting verhoogt de waterkwaliteit
Bij de uitvoering van projecten onderscheiden Prolander en hun gebiedspartners twee peilen: het landbouwpeil en het natuurpeil. Het nieuwe natuurgebied krijgt een natuurpeil en landbouw in de directe omgeving watert in principe niet meer af op de ingerichte natuurgebieden. Hierdoor verbetert de waterkwaliteit. Bovenstrooms watert landbouwwater nog wel af op het Voorste en Achterste Diep (ter hoogte van de projecten Bronnegermaden en Achterste Diep), omdat deze inrichtingsprojecten nog niet uitgevoerd zijn. Er komt daardoor nog wel landbouwwater terecht in de Hunze, wat mee stroomt richting de Branden.
Boven het water zien we feeërieke, grijszwarte libellen ronddartelen. Ik heb ze nog nooit gezien en Jantinus legt me uit dat dit weidebeekjuffers zijn. Ook weer een pionierssoort en een goed teken: de kwaliteit van het water gaat wel degelijk omhoog.
