Watermolenlandschap in Bronnegermaden
In Bronnegermaden komen natuurontwikkeling en geschiedenis op bijzondere wijze samen. Bij de herinrichting van het landschap, wijzen recente archeologische vondsten op een rijk verleden waarin middeleeuwse watermolens en een oude keienweg een belangrijke rol speelden. Samen met bewoners en gebiedspartners wordt onderzocht hoe deze verborgen historie weer zichtbaar kan worden gemaakt in het toekomstige natuurgebied.
Watermolenlandschap in het Voorste Diep
Het Voorste Diep, onderdeel van de Hunze, loopt door Bronnegermaden. Het Voorste Diep is de bovenloop van de Hunze en heeft voornamelijk de functie om water af te voeren. In het beekdal van het Voorste Diep stonden in de middeleeuwen drie watermolens. Op deze drie locaties zijn restanten van de molens gevonden, zoals houten balken, aardewerk en maalsteenstukken.
De Werkgroep Watermolen Bronneger, een bewonersgroep uit Bronneger, heeft zich hard gemaakt voor het zichtbaar maken van het watermolenlandschap. Gemeente Borger-Odoorn, Prolander, provincie Drenthe en de werkgroep Watermolenlandschap kijken met de streek hoe het verhaal van de watermolens en de historie weer zichtbaar kan worden in het landschap. Zo is er in de verdere voorbereiding en uitvoering van het natuurherinrichtingsproject Bronnegermaden ook plek voor het oude Watermolenlandschap in het gebied. Er zijn drie locaties aangewezen waar het verhaal mogelijk een plek kan krijgen. De gemeente werkt hierin samen met de gebiedspartners en de ideeën voor de drie plaatsen worden komend jaar verder uitgewerkt.
Rijke geschiedenis
De drie watermolens zijn archeologisch gezien de oudst bekende watermolens van Nederland. Van de watermolen in het middelste deel van Bronnegermaden is de precieze locatie bekend omdat hier eind jaren zeventig een opgraving is uitgevoerd. Uit historisch onderzoek blijkt dat met de molens ooit graan werd gemalen. Naast resten van een van de middeleeuwse watermolens zijn bij de laatste ruilverkaveling ook delen van een oude keienweg opgegraven.
Deze weg liep vanaf de flank van de Hondsrug naar de molen aan het water van het Voorste Diep en is cultuurhistorisch erfgoed. De gevonden weg is in kaart gebracht en verwijderd. Het is mogelijk dat er nog meer resten van deze oude weg of de watermolens worden gevonden bij de herinrichting van Bronnegermaden. Bij graafwerkzaamheden wordt daarom archeologisch onderzoek uitgevoerd.
